دنیای معاصر هر روز در حال تغییر و به روز شدن است. آموزش نیز که یکی از اساسی ترین ارکان دنیای مدرن است از این تغییرات جا نمانده و راه مدرنیته را پیش گرفته است. آموزش سنتی که غالبا ثابت و یکنواخت است، بدون توجه به ظرفیت های متفاوت فراگیرندگان، به صورت خطی ارائه می شود و ارتباط دو سویه مدرس و شاگرد تنها در پرسش و پاسخ خلاصه می شود ، در حال دگرگونی های اساسی است. یکی از قدم های دنیای مدرن برای تغییر آموزش سنتی، استفاده از روش های مختلف آموزش الکترونیکی است تا فضایی منعطف تر برای فراگیرندگان مهیا شود.
آموزش الکترونیکی چیست ؟
یادگیری الکترونیکی که برگردان فارسی electronic learning است و به طور اختصاری e-learning نیز خوانده می شود، یکی از مهم ترین شیوه های آموزش در دنیای معاصر است. با آموزش الکترونیکی تمام محدودیت های زمان و مکان کنار گذاشته می شود و همه در کسب اطلاعات و دانش روز برابر می شوند.
آموزش الکترونیکی شکل تکامل یافته آموزش از راه دور است که محتواهای آموزشی را از طریق یک رسانه الکترونیکی به راحتی در دسترس همگان قرار می دهد. آموزش الکترونیکی را می توان کاربرد فناوری اطلاعات (IT) در ایجاد تجربه جدید از یادگیری توصیف کرد.
آموزش آنلاین، آموزش مجازی و آموزش بر مبنای کامپیوتر یا همان CBT در این سیستم جای می گیرند. در این راستا از ابزارهایی مانند دیسکهای چندرسانه ای، نرم افزار، اینترنت، فضای مجازی یا ترکیبی از آنان استفاده میگردد. تنها مهم است که صدا، تصویر و متن به خوبی منتقل شود تا ارتباط بین فراگیران و مدرسان فراهم گردد. گفته می شود که اینترنت رکن اصلی و اساسی سیستم آموزش الکترونیکی است.
البته آموزش الکترونیکی می تواند با آموزش سنتی به صورت ترکیبی استفاده شود. این بدان معناست که یک رسانه به کمک معلم یا مدرس آمده و به عنوان مکمل به نیاز های آموزشی پاسخ می دهد.
انواع آموزش الکترونیکی
به طور کل می توان آموزش الکترونیکی را در چند دسته ذیل جای داد:
- خود آموزی: در این نوع آموزش الکترونیکی فراگیر اطلاعات را از طریق دیسک های چندرسانه ای مانند سی دی و دی وی دی کسب می کند. در این نوع، ارتباطی میان فراگیر و استاد وجود ندارد.
- آموزش غیر همزمان: در این نوع آموزش، همچون روش خود آموزی، فراگیر، اطلاعات را پس از آماده سازی کامل، دریافت و استفاده می کند؛ اما در این روش مدرس محتواها را بنا بر نوع نیاز فراگیر تهیه کرده و در اختیار او قرار می دهد و فراگیر می تواند به وسیله ابزارهای ارتباطی با مدرس تعامل کند. این تعامل می تواند به وسیله شبکه های مجازی، ایمیل یا حتی تلفن صورت گیرد.
- آموزش آنلاین: در این نوع آموزش فراگیر و مدرس همزمان در یک آموزش مجازی با هم در ارتباط قرار می گیرند، یکدیگر را ملاقات کرده و با انتقال اطلاعات از طریق صوت، تصویر و متن آموزش را ممکن می سازند.
- آموزش ترکیبی: در این روش، آموزش هم از طریق ارتباط حضوری در فضای واقعی و کلاس درس صورت می گیرد و هم بخشی از آموزش به صورت الکترونیکی و مجازی یا از طریق رسانه های الکترونیکی انجام می گیرد. این روش، علاوه برآنکه از مزایای آموزش الکترونیکی برخوردار است، با ارتباط حضوری فراگیر و مدرس معایب آنرا نخواهد داشت.
مزایای آموزش الکترونیکی
آموزش الکترونیکی یک روش پر سود و کم زیان است؛ در ذیل به توصیف برخی از این مزایا و معایب این روش می پردازیم:
- جذابیت بیشتر این نوع آموزش و رغبت و انگیزه بیشتر افراد برای یادگیری
- پیشروی دروس بر مبنای توان و ظرفیت هر فرد
- نبود محدودیت مکان و زمان
- افزایش کیفیت آموزش به دلیل نبود پارامترهای محدودکننده جسمی و روانی مانند وضع روحی مدرس، سردی و گرمی فضا
- فراهم شدن امکان یادگیری برای افرادی که شرایط جسمی یا روانی حضور فیزیکی در کلاس را ندارند.
- فراهم شدن امکان یادگیری برای نقاط کم بهره کشور
- دوستدار محیط زیست بودن این آموزش ها
- اتلاف کمتر انرژی و جلوگیری از مصرف بی رویه کاغذ (این سیستم را یک سیستم بدون کاغذ می نامند.)
- ارزان تر بودن آموزش مجازی در مقایسه با دوره های حضوری
- امکان تکرار و تمرین مجدد دروس
- امکان برگزاری کلاس ها در تمام طول شبانه روز
- افزایش کیفیت آموزش به دلیل امکان بهره بری از اساتید حرفه ای در هر نقطه از کشور یا حتی دنیا
معایب e-learning
- عدم امکان انتقال احساسات به دلیل نبود شرایط face to face یا همان چهره به چهره استاد و شاگرد
- مشکلات در مالکیت معنوی دوره ها به دلیل نبود حق کپی رایت در ایران
- عدم امکان فعالیت های عملی
- انزوا و مشکلات در ارتباطات اجتماعی دانش آموزان
- مشکلات جسمی ناشی از بی تحرکی مانند اضافه وزن، آسیب های چشمی و …
- وابستگی به اینترنت
- نیاز به نظم و پشتکار در فراگیر برای پیگیری کلاس ها به خصوص در آموزش الکترونیکی خود آموز. (البته همانطور که ذکر شد در برخی حالات آموزش الکترونیکی مانند آموزش های آنلاین به دلیل برگزاری کلاس ها به صورت منظم و نیاز به حضور به موقع فراگیران، این مشکل مرتفع می گردد.)
سخن آخر …
به دلیل گسترش نرم افزارهای جدید و کاربرد اینترنت، آموزش الکترونیکی به سرعت در حال پیشرفت است؛ این آموزش کاربردهای مختلف خود را در انواع بسترهای آموزشی یافته است.
یکی از مهم ترین بسترها در پیاده سازی روش e-learning در موسسات، مدارس و سازمان ها LMS است. LMS یا همان سیستم مدیریت یادگیری، الگویی جدید است که یادگیری را دستخوش تحولات بی نظیری ساخته است. ال ام اس سیستمی مبتنی بر نرم افزار است که برای برگزاری کلاس های مجازی به کار می رود. این سیستم در کنار فراهم ساختن امکان برگزاری دوره های آموزش مجازی، امکان مدیریت دوره ها، رصد فعالیت کاربران و… را برای متصدیان امر آموزش و مدیران منابع انسانی در هر سازمان فراهم می کند.
برای آشنایی بیشتر با سیستم مدیریت یادگیری به مقاله LMS چیست مراجعه کنید.
موسسه روشنگر با سابقه مدیریت سیستم یادگیری در موسسات مختلف، به شما کمک می کند تا به سادگی دوره های متنوع آموزشی را برای موسسه، مدرسه و یا سازمان خود برگزار کنید. برای مشاوره و اطلاعات بیشتر هم اکنون با موسسه روشنگر تماس بگیرید.